Mr. Nobody (2009) – Một bộ phim nghệ thuật đích thực
Mr. Nobody là một phim thuộc thể loại tâm lý, viễn tưởng do đạo diễn tài ba người Bỉ Jaco Van Dormael viết kịch bản và đạo diễn. Bộ phim được ông thai nghén và ấp ủ trong suốt 13 năm mới được bấm máy, vì vậy phim có kết cấu chặt chẽ, kỹ lưỡng, tinh tế đến từng chi tiết. Ta có thể thấy trong phim những trải nghiệm về cuộc sống, về những lựa chọn quyết định cuộc đời mỗi người và ngẫm ra ta thấy bộ phim toát lên triết lý sâu sa của cuộc sống, đó là trong cuộc đời mỗi người có muôn vàn ngã rẽ, muôn vàn lựa chọn mà chúng ta phải quyết định hay buộc phải chấp nhận và mỗi lựa chọn đều cho ta một kết cục nhất định, sau khi xem phim xong ta sẽ có câu trả lời cho câu hỏi mà có thể trong cuộc đời này ai cũng đã từng ít nhất một lần băn khoăn “Liệu con đường ta đã chọn là con đường đúng đắn?”.
Bộ phim mở đầu bằng hình ảnh một chú chim bồ câu trong một thí nghiệm. Chim bồ câu được đặt trong một cái hộp và bên trong hộp có một nút bấm để mở cửa có thức ăn bên ngoài. Chim bồ câu đã biết mổ vào nút bấm để cửa mở ra, vì thể nó có thể được ăn. Nhưng khi người ta đặt cửa tự động mở 20 giây một lần và cất nút bấm đi, chim bồ câu lúc đó liên tục vỗ cánh và nó nghĩ rằng hành động vỗ cánh đó đã giúp mở cánh cửa ra. Vậy “quyết định” vỗ cánh của chim câu có tác dụng mở cửa để được ăn? Hoàn toàn không phải vậy! Trong cuộc sống, có lúc chúng ta cũng giống chim câu trong hoàn cảnh này, tức là kết quả sinh ra từ những lựa chọn và quyết định của chúng ta không phải lúc nào cũng bắt nguồn từ chính sự lựa chọn và quyết định đó, nó đưa ta vào một ngã rẽ khác. Phải chăng đó là kết quả của định mệnh?
Nhân vật chính - Nemo Nobody - sinh ngày 9/2/1975 bắt đầu câu chuyện đời mình vào năm 2092 khi bước sang tuổi 118. Ông là người có thể chết cuối cùng trong một thế giới mà con người đã trở nên bất tử nhờ kỹ thuật tự tái tạo tế bào. Không ai biết vì sao ông đến được đây và cũng không ai biết thân phận của ông như thế nào vì trong hồ sơ lưu trữ quốc gia không có dấu tích gì của ông cả, vì thế họ muốn ông nhớ lại để kể về thân phận và cuộc đời của mình.
Cách tiếp cận của đạo diễn Jaco Van Dormael về sự ra đời của Mr. Nobody rất đặc biệt, không phải cha mẹ Mr. Nobody lựa chọn ông mà chính ông là người lựa chọn họ làm cha mẹ mình, chỉ đơn giản người phụ nữ mà ông chọn làm mẹ “có mùi hương rất thơm”. Cuộc sống của Mr. Nobody êm đềm trôi qua cho đến năm ông lên 9 tuổi thì cha mẹ ông chia tay nhau (dù họ cho rằng cuộc hôn nhân đó là định mệnh). Nemo Nobody có khả năng đoán biết trước tương lai và dự cảm những gì sẽ xảy ra chính xác. Thời thơ ấu, cậu quen 3 cô gái hàng xóm đáng yêu (Anna, Jean và Elise) mà sau này đều trở thành vợ cậu theo những kịch bản của cuộc sống có thể xảy ra.
Mọi ngã rẽ cuộc đời của Nemo Nobody bắt đầu từ sân ga nơi bố mẹ cậu chia tay khi cậu 9 tuổi.
Nếu cậu đi với mẹ thì cuộc đời cậu sẽ kết gắn với Anna (Diane Kruger đóng). Anna chính là con gái của người chồng thứ 2 của mẹ, lại học cùng một lớp, cô bé xinh xắn, bơi giỏi mà Nemo ngưỡng mộ từ năm 9 tuổi . Đây là một mối tình đẹp, thơ mộng nhưng lại không được sự chấp nhận của cha mẹ vì là anh em (dù không cùng cha mẹ). Mối tình kết thúc khi bố Anna và mẹ Nemo chia tay nhau để 2 bạn trẻ chỉ còn lời hẹn thề sẽ gặp lại nhau ở gần ngọn hải đăng trên cầu cảng. Những rung cảm đầu đời của cậu bé Nemo 16 tuổi và cô bé Anna 15 tuổi được đạo diễn và quay phim khắc họa đẹp và thơ mộng đến từng chi tiết. Đây cũng là chủ ý của tác giả kịch bản, đạo diễn Jaco Van Dormael . Nemo trong cuộc sống này là cậu bé nghịch ngợm và bướng bỉnh. Anna cũng là cô bé có cá tính nhưng cũng rất dịu dàng.
Nếu cậu ở lại với bố, cuộc đời cậu sẽ gắn kết với Elise (Sarah Polley đóng) và Jean (Phạm Linh Đan đóng). Elise la người mà Nemo thầm yêu, trộm nhớ thời học phổ thông, nhưng cô bị bệnh trầm cảm và đã có người yêu. Trong cuộc sống với Elise, Nemo là một người cam chịu, thương vợ con hết lòng, sẵn sàng làm tất cả vì người mình thương yêu, thậm chí lên tận sao hỏa để trải tro hài cốt của Elise vì anh đã từng hứa với cô sẽ làm việc đó vì cô. Với Jean, sự lựa chọn kết hôn với cô của Nemo chỉ là ngẫu nhiên khi anh nói với bố rằng anh sẽ cưới cô gái nào nhảy với anh đầu tiên trong đêm khiêu vũ đó. Người anh chủ định nhảy cùng là Elise chứ không phải Jean, nhưng Elise đã có bạn trai nhảy cùng và vì vậy sự lựa chọn đã thuộc về Jean. Với Jean, cuộc sống của anh không hạnh phúc, anh đã đạt được những mục tiêu của đời mình là giàu có, có nhà biệt thự, có hồ bơi và chiếc xe màu đỏ sành điệu nhưng anh đã phải chấp nhận một kết cục bi thảm.
Nếu trên sân ga hôm đó, Nemo không đi theo mẹ mà cũng không ở lại với bố, cuộc sống của cậu sẽ thế nào? Lựa chọn đó có cho cậu một kết cục tốt đẹp? Anna vẫn mãi là hình bóng trong trái tim Nemo, anh đã đi tìm Anna và chờ cô trên cầu cảng vì anh biết rằng một ngày nào đó anh sẽ gặp cô ở đó, đúng chỗ đó, nơi mà anh đã vẽ một vòng tròn – vòng tròn luân hồi gắn kết hai trái tim với nhau. Anna mãi mãi là sự lựa chọn đúng đắn của Nemo, khi ở tuổi 118, Mr. Nobody đã thốt lên rằng “và tôi đã yêu” và mối tình với Anna là vĩnh hằng, ở vào giây phút cuối cùng của đời mình, khi nhớ lại được cuộc tình với Anna đầy lãng mạn, ông đã nói “đây là thời khắc tuyệt diệu nhất của đời tôi”.
Đây không phải là bộ phim nói về các câu chuyện tình của nhân vật mà là bộ phim nói về những lựa chọn của đời người mà ở đó tình yêu đóng vai trò quan trọng, một phần không thể thiếu của cuộc sống và là chất xúc tác cho câu chuyện tiến triển. Thế giới quan và nhân sinh quan của bạn có thể thay đổi sau khi xem xong bộ phim này.
Bộ phim đã giành được một số giải thưởng lớn ở các liên hoan phim Quốc tế cho đạo diễn, quay phim và hóa trang. Giới phê bình phim cũng giành không ít lời ca ngợi cho bộ phim, đặc biệt là kịch bản gốc và biên tập phim. Jared Leto đã hoàn thành xuất sắc vai diễn khi đóng vai Nemo lúc trưởng thành và khi đã 118 tuổi. Toby Regbo đóng vai Nemo năm 16 tuổi cũng rất tuyệt vời, đôi mắt xanh đẫm lệ khi đuổi theo và nhìn chiếc xe chở Anna đi xa trong đêm tối đã mang lại cảm xúc mạnh đối với khán giả. 3 nữ diễn viên chính cũng đã hoàn thành xuất sắc vai trò của mình.
Mang lại sự thành công của phim không thể không kể đến quay phim người Pháp Christophe Beaucarne, ông đã giành giải thưởng quay phim xuất sắc cho phim này tại liên hoan phim Stockholm (Thụy Điển). Những góc máy khác lạ đã tạo ra sự cuốn hút cho bộ phim ngay từ những cảnh quay đầu tiên. Ấn tượng nhất vẫn là những khóm hoa màu nghệ thướt tha bên lề đường sân ga, những đoạn đường ray tàu hỏa nối tiếp nhau liên tục ở những ngã rẽ tránh tàu như những ngã rẽ của đời người… được lặp lại nhiều lần trên phim đã làm toát lên ý tưởng chủ đạo của đạo diễn. Cảnh cô bé Anna xinh xắn nhảy cầu xuống bể bơi xanh ngắt được quay thẳng từ trên cao hay cảnh quay phản ứng của cơ thể Nemo khi lần đầu tiên hôn Anna đã khiến người xem thấy hết sức thú vị.
Một yếu tố không thể thiếu và mang lại nhiều xúc cảm cho khán giả là âm nhạc trong phim, nhạc phim nhẹ nhàng, sâu lắng. Phần nhạc phim do chính anh trai của đạo diễn Jaco Van Dormael viết và biên soạn – nhạc sỹ Pierre Van Dormael, tuy nhiên, ông đã mất năm 2008 vì căn bệnh ung thư.
Một điều khá thú vị là Mr. Nobody trong phim sinh ngày 9/2/1975 và đạo diễn Jaco Van Dormael sinh ngày 9/2/1957, đây cũng là chủ ý của đạo diễn vì chính ông viết kịch bản. Mr. Nobody chính là một phần cuộc đời ông và những gì Mr. Nobody trải qua cũng đều là những trải nghiệm thực hay suy tưởng của đạo diễn. Đạo diễn Jaco từ lâu được biết đến với những phim đình đám, được nhiều giải thưởng như Người hùng Toto (Toto the Hero)(1991) và Ngày thứ 8 (The Eighth Day) (1996). Lời thoại trong phim được viết đơn giản nhưng hàm chứa ý nghĩa sâu xa. Ví dụ, Mr. Nobody nói chuyện với phóng viên viết lại cuộc đời ông, ông đã nói “đôi khi một điều nào đó (xảy ra) lại không phải là điều đó (điều mình mong muốn)” (“sometimes something is anything else”). Xâu chuỗi lại cuộc đời của Mr. Nobody là những giải thích về vũ trụ quan (vụ nổ lớn - Big Bang, 10 chiều không gian trong Lý thuyết Chuỗi - String Theory, sự thu hẹp của vũ trụ - Big Crunch…), về nhân sinh quan (những nỗi sợ hãi bẩm sinh…) và ta sẽ hiểu vì sao câu chuyện được dẫn dắt như vậy.
Có thể lần đầu xem phim, bạn thấy khó hiểu nhưng hãy xem lại vì mỗi lần xem bạn sẽ thấy những chi tiết thú vị mà lần xem trước bạn đã bỏ lỡ. Ít nhất hãy giành 138 phút cuộc sống của bạn để xem và suy ngẫm nhé.
Bonus
Dàn diễn viên chính trong phim (từ trái qua):. Sarah Polley , Jared Leto, Linh Dan Pham và Diane Kruger tại Liên hoan phim Quôc tế Venice lần thứ 66 ngày 11/9/2009.
Mr. Nobody là một phim thuộc thể loại tâm lý, viễn tưởng do đạo diễn tài ba người Bỉ Jaco Van Dormael viết kịch bản và đạo diễn. Bộ phim được ông thai nghén và ấp ủ trong suốt 13 năm mới được bấm máy, vì vậy phim có kết cấu chặt chẽ, kỹ lưỡng, tinh tế đến từng chi tiết. Ta có thể thấy trong phim những trải nghiệm về cuộc sống, về những lựa chọn quyết định cuộc đời mỗi người và ngẫm ra ta thấy bộ phim toát lên triết lý sâu sa của cuộc sống, đó là trong cuộc đời mỗi người có muôn vàn ngã rẽ, muôn vàn lựa chọn mà chúng ta phải quyết định hay buộc phải chấp nhận và mỗi lựa chọn đều cho ta một kết cục nhất định, sau khi xem phim xong ta sẽ có câu trả lời cho câu hỏi mà có thể trong cuộc đời này ai cũng đã từng ít nhất một lần băn khoăn “Liệu con đường ta đã chọn là con đường đúng đắn?”.
Bộ phim mở đầu bằng hình ảnh một chú chim bồ câu trong một thí nghiệm. Chim bồ câu được đặt trong một cái hộp và bên trong hộp có một nút bấm để mở cửa có thức ăn bên ngoài. Chim bồ câu đã biết mổ vào nút bấm để cửa mở ra, vì thể nó có thể được ăn. Nhưng khi người ta đặt cửa tự động mở 20 giây một lần và cất nút bấm đi, chim bồ câu lúc đó liên tục vỗ cánh và nó nghĩ rằng hành động vỗ cánh đó đã giúp mở cánh cửa ra. Vậy “quyết định” vỗ cánh của chim câu có tác dụng mở cửa để được ăn? Hoàn toàn không phải vậy! Trong cuộc sống, có lúc chúng ta cũng giống chim câu trong hoàn cảnh này, tức là kết quả sinh ra từ những lựa chọn và quyết định của chúng ta không phải lúc nào cũng bắt nguồn từ chính sự lựa chọn và quyết định đó, nó đưa ta vào một ngã rẽ khác. Phải chăng đó là kết quả của định mệnh?
Nhân vật chính - Nemo Nobody - sinh ngày 9/2/1975 bắt đầu câu chuyện đời mình vào năm 2092 khi bước sang tuổi 118. Ông là người có thể chết cuối cùng trong một thế giới mà con người đã trở nên bất tử nhờ kỹ thuật tự tái tạo tế bào. Không ai biết vì sao ông đến được đây và cũng không ai biết thân phận của ông như thế nào vì trong hồ sơ lưu trữ quốc gia không có dấu tích gì của ông cả, vì thế họ muốn ông nhớ lại để kể về thân phận và cuộc đời của mình.
Cách tiếp cận của đạo diễn Jaco Van Dormael về sự ra đời của Mr. Nobody rất đặc biệt, không phải cha mẹ Mr. Nobody lựa chọn ông mà chính ông là người lựa chọn họ làm cha mẹ mình, chỉ đơn giản người phụ nữ mà ông chọn làm mẹ “có mùi hương rất thơm”. Cuộc sống của Mr. Nobody êm đềm trôi qua cho đến năm ông lên 9 tuổi thì cha mẹ ông chia tay nhau (dù họ cho rằng cuộc hôn nhân đó là định mệnh). Nemo Nobody có khả năng đoán biết trước tương lai và dự cảm những gì sẽ xảy ra chính xác. Thời thơ ấu, cậu quen 3 cô gái hàng xóm đáng yêu (Anna, Jean và Elise) mà sau này đều trở thành vợ cậu theo những kịch bản của cuộc sống có thể xảy ra.
Mọi ngã rẽ cuộc đời của Nemo Nobody bắt đầu từ sân ga nơi bố mẹ cậu chia tay khi cậu 9 tuổi.
Nếu cậu đi với mẹ thì cuộc đời cậu sẽ kết gắn với Anna (Diane Kruger đóng). Anna chính là con gái của người chồng thứ 2 của mẹ, lại học cùng một lớp, cô bé xinh xắn, bơi giỏi mà Nemo ngưỡng mộ từ năm 9 tuổi . Đây là một mối tình đẹp, thơ mộng nhưng lại không được sự chấp nhận của cha mẹ vì là anh em (dù không cùng cha mẹ). Mối tình kết thúc khi bố Anna và mẹ Nemo chia tay nhau để 2 bạn trẻ chỉ còn lời hẹn thề sẽ gặp lại nhau ở gần ngọn hải đăng trên cầu cảng. Những rung cảm đầu đời của cậu bé Nemo 16 tuổi và cô bé Anna 15 tuổi được đạo diễn và quay phim khắc họa đẹp và thơ mộng đến từng chi tiết. Đây cũng là chủ ý của tác giả kịch bản, đạo diễn Jaco Van Dormael . Nemo trong cuộc sống này là cậu bé nghịch ngợm và bướng bỉnh. Anna cũng là cô bé có cá tính nhưng cũng rất dịu dàng.
Nếu cậu ở lại với bố, cuộc đời cậu sẽ gắn kết với Elise (Sarah Polley đóng) và Jean (Phạm Linh Đan đóng). Elise la người mà Nemo thầm yêu, trộm nhớ thời học phổ thông, nhưng cô bị bệnh trầm cảm và đã có người yêu. Trong cuộc sống với Elise, Nemo là một người cam chịu, thương vợ con hết lòng, sẵn sàng làm tất cả vì người mình thương yêu, thậm chí lên tận sao hỏa để trải tro hài cốt của Elise vì anh đã từng hứa với cô sẽ làm việc đó vì cô. Với Jean, sự lựa chọn kết hôn với cô của Nemo chỉ là ngẫu nhiên khi anh nói với bố rằng anh sẽ cưới cô gái nào nhảy với anh đầu tiên trong đêm khiêu vũ đó. Người anh chủ định nhảy cùng là Elise chứ không phải Jean, nhưng Elise đã có bạn trai nhảy cùng và vì vậy sự lựa chọn đã thuộc về Jean. Với Jean, cuộc sống của anh không hạnh phúc, anh đã đạt được những mục tiêu của đời mình là giàu có, có nhà biệt thự, có hồ bơi và chiếc xe màu đỏ sành điệu nhưng anh đã phải chấp nhận một kết cục bi thảm.
Nếu trên sân ga hôm đó, Nemo không đi theo mẹ mà cũng không ở lại với bố, cuộc sống của cậu sẽ thế nào? Lựa chọn đó có cho cậu một kết cục tốt đẹp? Anna vẫn mãi là hình bóng trong trái tim Nemo, anh đã đi tìm Anna và chờ cô trên cầu cảng vì anh biết rằng một ngày nào đó anh sẽ gặp cô ở đó, đúng chỗ đó, nơi mà anh đã vẽ một vòng tròn – vòng tròn luân hồi gắn kết hai trái tim với nhau. Anna mãi mãi là sự lựa chọn đúng đắn của Nemo, khi ở tuổi 118, Mr. Nobody đã thốt lên rằng “và tôi đã yêu” và mối tình với Anna là vĩnh hằng, ở vào giây phút cuối cùng của đời mình, khi nhớ lại được cuộc tình với Anna đầy lãng mạn, ông đã nói “đây là thời khắc tuyệt diệu nhất của đời tôi”.
Đây không phải là bộ phim nói về các câu chuyện tình của nhân vật mà là bộ phim nói về những lựa chọn của đời người mà ở đó tình yêu đóng vai trò quan trọng, một phần không thể thiếu của cuộc sống và là chất xúc tác cho câu chuyện tiến triển. Thế giới quan và nhân sinh quan của bạn có thể thay đổi sau khi xem xong bộ phim này.
Bộ phim đã giành được một số giải thưởng lớn ở các liên hoan phim Quốc tế cho đạo diễn, quay phim và hóa trang. Giới phê bình phim cũng giành không ít lời ca ngợi cho bộ phim, đặc biệt là kịch bản gốc và biên tập phim. Jared Leto đã hoàn thành xuất sắc vai diễn khi đóng vai Nemo lúc trưởng thành và khi đã 118 tuổi. Toby Regbo đóng vai Nemo năm 16 tuổi cũng rất tuyệt vời, đôi mắt xanh đẫm lệ khi đuổi theo và nhìn chiếc xe chở Anna đi xa trong đêm tối đã mang lại cảm xúc mạnh đối với khán giả. 3 nữ diễn viên chính cũng đã hoàn thành xuất sắc vai trò của mình.
Mang lại sự thành công của phim không thể không kể đến quay phim người Pháp Christophe Beaucarne, ông đã giành giải thưởng quay phim xuất sắc cho phim này tại liên hoan phim Stockholm (Thụy Điển). Những góc máy khác lạ đã tạo ra sự cuốn hút cho bộ phim ngay từ những cảnh quay đầu tiên. Ấn tượng nhất vẫn là những khóm hoa màu nghệ thướt tha bên lề đường sân ga, những đoạn đường ray tàu hỏa nối tiếp nhau liên tục ở những ngã rẽ tránh tàu như những ngã rẽ của đời người… được lặp lại nhiều lần trên phim đã làm toát lên ý tưởng chủ đạo của đạo diễn. Cảnh cô bé Anna xinh xắn nhảy cầu xuống bể bơi xanh ngắt được quay thẳng từ trên cao hay cảnh quay phản ứng của cơ thể Nemo khi lần đầu tiên hôn Anna đã khiến người xem thấy hết sức thú vị.
Một yếu tố không thể thiếu và mang lại nhiều xúc cảm cho khán giả là âm nhạc trong phim, nhạc phim nhẹ nhàng, sâu lắng. Phần nhạc phim do chính anh trai của đạo diễn Jaco Van Dormael viết và biên soạn – nhạc sỹ Pierre Van Dormael, tuy nhiên, ông đã mất năm 2008 vì căn bệnh ung thư.
Một điều khá thú vị là Mr. Nobody trong phim sinh ngày 9/2/1975 và đạo diễn Jaco Van Dormael sinh ngày 9/2/1957, đây cũng là chủ ý của đạo diễn vì chính ông viết kịch bản. Mr. Nobody chính là một phần cuộc đời ông và những gì Mr. Nobody trải qua cũng đều là những trải nghiệm thực hay suy tưởng của đạo diễn. Đạo diễn Jaco từ lâu được biết đến với những phim đình đám, được nhiều giải thưởng như Người hùng Toto (Toto the Hero)(1991) và Ngày thứ 8 (The Eighth Day) (1996). Lời thoại trong phim được viết đơn giản nhưng hàm chứa ý nghĩa sâu xa. Ví dụ, Mr. Nobody nói chuyện với phóng viên viết lại cuộc đời ông, ông đã nói “đôi khi một điều nào đó (xảy ra) lại không phải là điều đó (điều mình mong muốn)” (“sometimes something is anything else”). Xâu chuỗi lại cuộc đời của Mr. Nobody là những giải thích về vũ trụ quan (vụ nổ lớn - Big Bang, 10 chiều không gian trong Lý thuyết Chuỗi - String Theory, sự thu hẹp của vũ trụ - Big Crunch…), về nhân sinh quan (những nỗi sợ hãi bẩm sinh…) và ta sẽ hiểu vì sao câu chuyện được dẫn dắt như vậy.
Có thể lần đầu xem phim, bạn thấy khó hiểu nhưng hãy xem lại vì mỗi lần xem bạn sẽ thấy những chi tiết thú vị mà lần xem trước bạn đã bỏ lỡ. Ít nhất hãy giành 138 phút cuộc sống của bạn để xem và suy ngẫm nhé.
Bonus
Dàn diễn viên chính trong phim (từ trái qua):. Sarah Polley , Jared Leto, Linh Dan Pham và Diane Kruger tại Liên hoan phim Quôc tế Venice lần thứ 66 ngày 11/9/2009.
Chỉnh sửa lần cuối:
