Ðề: Giải đáp thắc mắc kỹ thuật về KOK (setup, cắm rút, tinh chỉnh...)
Hướng dẩn cách kết nối Effect –Mixer và tinh chỉnh chúng sao cho hát hay
Kính chào các Bác :
Câu hỏi của bác dtungcp cũng là một câu hỏi mà đa số các bạn mới bước vào đam mê và đầu tư dàn karaoke có mixer & effect. Thật tình lúc đầu mình cũng ngu y vậy nhưng sau khi tham khảo tìm tòi trên internet và đọc bài của bạn Dang Hien viết về karaoke Pro hay bác Thao prosound trên vnav thì mình có rút ra một sô kiến thức cơ bản và kết hợp lại chúng thì thấy mọi việc khá dễ dàng nên muốn chia sẽ cùng AE ví dụ như: Effect là cái gì trong bộ karaoke ?: nói thiệt lúc trước đi ca ngoài quán đết biết là cái gì luôn..Cách kết nối giữa Effect và mixer như thế nào? Cách tinh chỉnh effect sao cho ca hay ngot và mượt..
Đây là kinh nghiệm chung về kết hợp giữa mixer và effect Bởi tại mình đang dùng con effect Yamaha rev 100 nên thực tế mình chỉ nói về nó là nhiều nhất . Còn các bạn dùng các con effect khác thì tinh chỉnh hơi khác tí ( vì các nút chỉnh nằm khác) nhưng chung quy vẫn phải theo quy luật cơ bản mà thôi.
Thôi để mình vào đề từ cơ bản tới nâng cao nhé:
Effect là gì?
1/Chức năng: Effect là 1 thiết bị tạo sự lặp lại ( delay) hoặc ngân dài ( reverb) của tín hiệu.
He he quá đơn giản. Chỉnh delay chính là chỉnh echo trong các amply karaoke tích hợp đó, còn chỉnh reverb thì đa số chỉ có trên effect và ampli tích hợp thì không có
2/ Mục đích: Tạo nên sự êm dịu ngọt ngào cũng như tăng thêm độ dày của tiếng ca và các lọa nhạc cụ.
3/ Cách sử dụng: Các loại effect ngày nay thường có 2 loại:
Loại 1: Là loại chỉ có các chương trình mẫu ( preset) đã làm sẳn không thể sửa chữa được. Chúng ta chỉ có quyền lựa chọn chương trình nào đó mà ta thấy thích hợp và mang ra sử dụng.
Ví dụ: Ta thường thấy loại này tích hợp trong các mixer như Mixer Yamaha 82CX., Mixer Soundcraff EFX8,12. cái này hình như bạn trên đang dùng. Và ví dụ đơn giản nhất cho cái này là các bộ amply có mixer của Boston PA 1100II chỉ chỉnh riêng echo..
Loại 2: Là loại có một số chương trình mẫu đã làm sẵn ( preset) thường là khoảng 50-80 chương trình mẫu và còn lại là một sô chương trình bỏ trống để chúng ta lấy một số chương trình mẫu nào đó thích hợp. Sửa chữa lại cho đúng với yêu cầu của chúng ta sau đó chuyển sang các chương trình bỏ trống lưu trữ lại để dùng.
Ví dụ: các bộ effect chuyên nghiệp: Yamaha Rev 100, Yamaha Rev 500… Hoặc effect lexincon mx200, mx 400…. Những cái này thì karaoke thì hơi bị ngon và quá sang rồi vì khi ca ta chỉ dùng nhiều lắm là 3 hoặc 4 chương trình, thường thì ta chỉ chỉnh 2 kiểu program là Ok trong khi các bộ này ít nhất cũng là 100 program.
Các kiểu chỉnh:
Kiểu 1: Chỉnh chỉnh delay ( echo) tiếng vang cho các ca sỹ nghiệp dư giọng, hơi ca yếu và đôi lúc rớt nhịp.. hì. Các tiếng nhại này sẽ khỏa lấp nên dân ca dở thì thích kiểu này… hì
Kiểu 2: Chỉnh reverb tiếng ngân cho nhưng các ca sỹ chuyên nghiệp hoặc ai hát hay và đúng nhịp thì nên chọn cái này > tui kết cái này nhất!
A/ Cách kết nối với mixer:
Chọn một AUX-POST ( Aux có ăn theo father) nào đó từ ngõ Aux send của Aux post này ta đưa tín hiệu Normal của Mixer đến Input của effect. Tín hiệu output của Effect sẽ trở về mixer bằng 02 cách.
*Cách 1: Trở về bằng ngõ Return của đường Aux-post mà ta đã gởi đi (về dây stereo)
Ví dụ: gởi đi bằng Aux send 5 thì sẽ nhập về bằng Aux return 5.
*Cách 2: Trở về bằng ngõ Line của 1 hoặc 2 đường truyền trên mixer tùy theo ngõ out của effect là mono hay stereo.
Mình thì thích cách kết nối này ( về 2 ngõ stereo in của mixer) vì thấy giọng khi ngân hay hơn mono.Và cũng bởi vì bộ mixer mình không có ngõ return nên mới kết kiểu này.
* Cách 3: có một cách kết nối này hơi ngoại lệ là bộ effect gắn nối tiếp vào đường micro tức là gắn vào cổng Insert của mixer giống tương tự như gắn Eq bằng jack chữ Y. Đây là cách nhiều Bác cho là không được ?.. vì cho rằng Effect chỉ add cộng vào tính hiệu gốc thì theo tôi là không đúng vì tôi đã thử cách này hát bình thường bằng cách chỉnh núm Mix balance (wet &dry) trên effect ca ngon lành. Tuy nhiên tín hiệu thì hơi nhỏ một tý so với cách đấu 1 và 2. Lý do tại sao đố các bạn đó? Vì vậy vì lý do nào đó mà phải cần cổng insert để gắn effect thì các bạn cứ thoải mái mà dùng cách này nhé ( nhưng không khuyến khích..)
B/Cách hiệu chỉnh trên con effect:
1.Input: hiệu chỉnh biên độ tín hiệu vào:
Được hiểu chỉnh sao cho không bị bể với tín hiệu vào cao nhất. Về nguyên tắc Volume input phải bằng hoặc lớn hơn volume Master Aux Send. Trên thực tế , cả hai Volume này nằm ở vị trí thẳng đường là hay nhất ( tức là 12h) vì như vậy không bị thiệt hại về tần số. Khi thử ta để volume input thẳng đường rồi nâng dần volume của Auxsend lên sao cho nếu ta để volume mixer ở vị trí O dB ( với volume Gain thích hợp) và ta dùng miệng thổi mạnh vào Mirco mà nhìn thấy đèn clip ( đèn báo ngõ nhập ) của Effect chớm sáng là được.
2.Output : Hiệu chỉnh biên độ tín hiệu ra : ( trên effect)
Việc hiệu chỉnh volume ouput là rất quan trọng nó quyết định tỷ lệ giữa tiếng Normal của mixer và tiếng lặp lại của delay hay tiếng vang của reverb và là yếu tố làm cho âm thanh trở nên ngọt ngào hoặc khô (wet & dry). Thông thường chỉnh sao cho tiếng lặp lại đầu tiên của delay hay tiếng vang của reverd gần bằng Normal là được.
3. Mix balance
Hiệu chỉnh tỷ lệ giữa tiếng Normal và tiếng lặp lại của bản thân Effect . Vì tiếng Normal ta đã lấy tiếng của mixer còn effect chỉ lấy tiếng lặp lại nên volume này thường để ở vị trí tận cùng( tức là chỉ lấy tiếng lặp lại mà không lấy tiếng normal của Effect ). Tuy nhiên đôi khi để cho rõ lời ta nên lấy một chút Normal của Effect ( để ở mức 90-98 %) tức là khoảng 4-5h.
4. DELAY : Là hiệu chỉnh thời gian trễ ( mau hay thưa) của tiếng normal và tiếng lặp lại.
-Với hệ thống đơn âm của phương Đông, tốc độ nói nhanh có thể đạt tới 4 từ trong 1 giây tức 250ms/ 1 từ, vì vậy thời gian trễ hay thời gian vang thường được hiệu chỉnh nhỏ hơn mức này ( từ 120 đến 180ms)
-Với hệ thống la tinh của tiếng phương Tây tốc độ nhanh có thể đạt tới 6 hay 8 từ trong 1 giây tức là khoảng 120ms/ 1 từ .Vì vậy thời gian trễ Delay hay thời gian vang thường được chỉnh nhỏ hơn ( từ 90 đến 120 ms)
Cái này rất quan trọng nha nhiều ông mua đồ UK xem manual rồi chỉnh theo tụi Angle thì không hợp cho lắm với người VN ta.
Tuy nhiên việc hiệu chỉnh thời gian trễ đôi khi còn tùy thuộc vào tốc độ của ca khúc cũng như cách phát âm của người hát. Tùy theo từng trường hợp ta có thể nâng lên hoặc bớt đi một chút cho phù hợp.
Trên con Effect Yamaha Rev100 thì khi ở chương trình 54 thì nút Delay chính là chỉnh tiếng vang mau hay thưa, decay là chỉnh feedback còn level là chỉnh effect level của chương trình đó , còn nếu ở chương trình 64 thì nút level chính là chỉnh reverb level của chương trình đó còn 2 nút delay và decay thì y chang program 54. Vì vậy 64 có kết hợp giữa Delay+reverb nên sẽ hát mượt và thực hơn.
5.FEEDBACK : hiệu chỉnh độ dài, ngắn của tiếng lặp lại.
Việc để feedback quá dài dễ làm cho tiếng ca bị ồn vì hiệu ứng chồng tiếng. Trái lại việc để quá ngắn sẽ làm mất đi độ liên lạc của tiếng ca. Thông thường khi thử ta hiệu chỉnh sao cho tiếng Nomal đầu tiên ( với volume output ở vị trí thích hợp) thì tiếng lặp lại kéo dài khoảng 4 đến 5 tiếng rồi mất là được. Nút này đơn vị là % thường ghi tên núm là Decay trên effect.Tui thường chỉnh sô 47-50.
Một số delay có nút HOLD là giữ luôn không cho ngắt tiếng lặp lại được sử dụng để kéo dài feedback khi cần thiết gây tiểu xảo nào đó.
Lưu ý:
Các Effect kỹ thuật số thường biểu hiện các thông số của các volume trên màn hình với mức độ hiệu chỉnh tính bằng phần trăm ( %) hoặc Dexiben . Ta lưu ý 50% chính là đường thẳng ( 12h) và 100% chính là giá trị lớn nhất.
* Tóm tắt cách Setup Effect:
1.Chọn một AUX nào đó ăn với volume ( AUX post) để trộn với Effect ta để volume Aux đó ở vị trí đường thẳng( 12h)
2.Out từ ngõ send của Aux post đó nhập vào input của Effect để volume input của effect ở vị trí đường thẳng ( 12h hay 50%)
3.Volume Mix của Effect để ở vị trí gần cuối cùng ( 90-98% hay 5h). Volume out của Effect để ở vị trí thẳng đường ( 12h hay 50%).
4.Nếu nhập về ngõ return của Aux đó thì ta để volume return ở vị trí thẳng hàng ( 12h), còn nếu lấy 1 hoặc 2 đường mixer làm đường nhập trên mixer thì ưu tiên ngõ stereo và ta để volume gaine in này ở vị trí thẳng đường. Còn các âm sắc ( High-Mid-Low) của đường này đến để ở vị trí nhỏ hơn đường thẳng một chút ( giảm từ 1-3 db so với thẳng hàng).
5. Đẩy volume của đường nhập về đến vị trí thẳng đường (0dB). Sau đó cân lại Volume out của effect để cho tỉ lệ giữa Normal và tiếng effect gần bằng nhau.
6. Thời gian trễ ( reveb time ) dao động khoảng 120-180 ms
7. Volume FEEDBACK thường ở vị trí giữa (50% )
8. Nếu Effect có EQ thì đầu tiên ta phải để các volume Higt-Mid-Low của EQ ở vị trí giảm 1 dB sau đó tăng giảm thêm trên các nút Hight-Mid-Low cho thích hợp với hệ thống loa.
Lưu ý đây là những kinh nghiệm của mình khi chỉnh con mixer soundcraff thuần là không có effect tích hợp trên mixer ( vì có nhiều bạn mixer có effect kết hợp với effect ngoài nên có thể hơi khác) với effect Yamaha Rev 100+ Denon1500+ Bose 301 iv. Lúc đầu lọ mọ chỉnh hoài kông được nhưng khi sau này mình cứ theo căn bản trình tự như trên thì thanh công và thì thôi rồi.. lúc nào về nhà cũng ghiền ca miết đến quên cả lối về luôn! Cả bà xã cũng bị theo, hệ thống lại còn chống hú khá hiệu quả so với lúc đầu và bây giờ mình bỏ luôn bộ nghe nhạc CD mà tối ngày chỉ đầu tư ca hát Karaoke… Hì.
Còn gắn thêm bộ Eq thì chủ yếu chống hú cho nên nếu làm công tác tinh chỉnh tốt và muốn giọng ca mộc thì không cần còn không thì đầu tư thêm cũng tốt chẳng sao cả.
Khuya rồi Thôi Em thăng đây..
