Bộ nhớ truy xuất ngẫu nhiên (Random Access Memory), thường thường sẽ được gọi vắn tắt là “RAM” hay đơn giản hơn nữa là “bộ nhớ,” là một trong những thành phần quan trọng nhất đối với bất kỳ một thiết bị máy tính nào. Nhưng câu hỏi đặt ra là người dùng thực sự cần bao nhiêu RAM cho chiếc máy tính để bàn, máy tính xách tay, và giờ là thêm máy tính bảng? Các mẫu máy tính để bàn và những người anh em máy tính khác hiện nay thường có mức RAM trong khoảng từ 2GB cho đến 16GB, còn dùng cho các nhu cầu đặc biệt hơn thì sẽ có mức RAM nhiều hơn tương ứng.
Để trả lời cho câu hỏi trên sẽ dựa trên hai yếu tố sau: khối lượng công việc và người dùng muốn trang bị bao nhiêu RAM, và người dùng sẵn sàng mạnh tay chi bao nhiêu cho các thanh RAM. Bài viết dưới đây sẽ tập trung vào các vấn đề liên quan đến nhu cầu sử dụng RAM thường gặp trên các máy tính chạy các hệ điều hành Windows, Mac OS X, Linux, hoặc Chrome OS.
Một cách giải thích khác rõ hơn về vai trò của RAM
Bộ nhớ truy xuất ngẫu nhiên RAM thường hay bị nhầm lẫn với bộ nhớ lưu trữ dài hạn mà các thế hệ ổ đĩa thể đặc (SSD) hoặc cơ khí phiến từ (HDD) sở hữu. Tai hại hơn, thỉnh thoảng đến cả các nhà sản xuất hay đại lý bán lẻ có chuyên môn cũng đưa ra giải thích chung chung về hai thuật ngữ ấy như kiểu "cũng là bộ nhớ ấy mà", và như vậy sẽ càng khiến người tiêu dùng "gà" thêm hoang mang. Cho nên, cách để giải thích rõ ràng và cụ thể và giàu hình tượng nhất là lấy hình ảnh một cái bàn có ngăn kéo (desk) làm ví dụ cho sự khác biệt giữa bộ nhớ truy xuất ngẫu nhiên và bộ nhớ lưu trữ dài hạn (hay sức chứa). Trước tiên chúng ta hãy xem RAM như là mặt của cái bàn. Mặt bàn càng lớn thì người dùng càng có thể bày nhiều tài liệu dàn trải trên mặt bàn và xem đến được ngay tức khắc. Trong khi đó, các loại ổ cứng lưu trữ sẽ giữ vai trò như các ngăn kéo đựng tài liệu nằm dưới mặt bàn, và là nơi lưu giữ tất cả số giấy tờ mà người dùng chưa sử dụng đến.
Việc chiếc máy tính của người dùng càng có nhiều RAM sẽ đồng nghĩa nó có thể xử lý cùng một lúc càng nhiều chương trình hơn. Tuy vậy, đến đây cần lưu ý rằng RAM không phải là yếu tố duy nhất mang tính quyết định, và về mặt kỹ thuật thì người dùng vẫn có thể mở hàng tá chương trình cùng một lúc ngay cả khi họ chỉ sở hữu một lượng RAM nhỏ bé, chỉ có điều khi làm vậy sẽ khiến chiếc máy tính của họ trở nên chạy ì ạch (hoặc thậm chí quả tải và gây treo máy). Hãy tiếp tục quay lại với hình ảnh cái bàn làm việc có ngăn kéo. Nếu người dùng bày quá nhiều giấy tờ trên mặt bàn, tất yếu sẽ khiến các giấy tờ này lẫn lộn vào nhau, và công việc của người dùng sẽ trở nên chậm chạp khi họ phải mướt mồ hôi để tìm đúng loại giấy tờ mà họ cần tại một thời điểm nhất định.
Một chiếc máy tính được trang bị nhiều thanh RAM sẽ cho cảm giác nó làm việc nhanh hơn, nhất là khi người dùng sử dụng nhiều chương trình phần mềm cùng một lúc, nhưng thực tế là nhiều bộ nhớ RAM hơn hoàn toàn không giúp tăng tốc độ xử lý công việc. Chỉ khi nào sở hữu một con chip xử lý (CPU) nhanh và mạnh mẽ mới có thể làm điều đó. Nhiều RAM hơn cũng không giúp chiếc máy tính chứa được nhiều phần mềm hay tài liệu hơn. Bởi đó là vai trò được định sẵn của các ngăn kéo — các ổ cứng lưu trữ thể đặc hay cơ khí phiến từ.
Và cuối cùng, RAM cũng không nên bị nhầm lẫn với bộ nhớ hình ảnh (video memory), vì đây là thông số dành riêng cho các card đồ họa. Các trò chơi 3D có đồ họa đỉnh cao sẽ phải dựa trên video RAM, thường được ký hiệu là “GDDR3”, để giúp cho chip xử lý được mượt mà, trái lại bộ nhớ truy xuất ngẫu nhiên sẽ cần ghi nhớ là RAM hay DDR3/4.
Các ứng dụng đòi hỏi nhiều về RAM
Hai "con hạm" ngốn nhiều RAM nhất đối với hầu hết các máy tính chính là hệ điều hành và trình duyệt web. Đối với hệ điều hành như Windows hay OS X thì gần như người dùng không có cách nào để khiến dùng bớt RAM lại, song nếu máy tính có nhiều RAM thì tức người dùng có thể mở thêm nhiều thẻ khi sử dụng Chrome, Firefox, Internet Explorer v.v. Hơn thế nữa, một số trang web cũng đòi hỏi sử dụng nhiều RAM hơn so với các trang web khác. Nếu người dùng chỉ đơn giản đọc một tin văn bản thuần túy thì chắc chắn sẽ không tốn nhiều RAM, trong khi nếu mở Gmail hay Netflix là sẽ biết tay nhau ngay.
Các chương trình phần mềm sẽ có khuynh hướng sử dụng nhiều RAM hơn tùy theo độ phức tạp của chúng. Một chương trình chat hay một game nho nhỏ kiểu như Minesweeper sẽ gần như không khiến tốn chút RAM nào, trong khi một bảng tính Excel lớn với nhiều hàng nhiều cột, nhiều công thức hay một phiên chỉnh sửa ảnh khổng lồ bằng Photoshop thì chắc chắn sẽ đòi hỏi mức RAM lên đến cả gigabyte chỉ cho riêng nó.
Như vậy, có thể rút ra một kết luận rằng nhu cầu trang bị RAM hoàn toàn phụ thuộc vào loại hình công việc và chương trình phần mềm nào mà người dùng đang làm việc. Hãy đặt giả thiết như sau: một người dùng bất kỳ sở hữu hai máy tính chạy hệ điều hành Windows, một chiếc sở hữu chỉ 2GB RAM, còn chiếc kia sở hữu đến 16GB RAM. Nếu không chạy chương trình nào, hay cùng chạy một chương trình nhẹ như nhau thì mức độ hoạt động của hai chiếc máy tính là tương đồng. Tuy nhiên, khi cần phải mở và xử lý một bảng tính Excel nặng thì chỉ chiếc máy tính thứ hai với 16GB RAM xem ra mới đáp ứng được yêu cầu.
Vấn đề chọn RAM cho các máy tính bảng
Hầu hết các máy tính bảng hiện nay đều được trang bị mức RAM trong khoảng từ 2GB đến 4GB. Số lượng RAM này chỉ đủ cho các tác vụ cơ bản nhất. Chẳng hạn như mở một vài thẻ duyệt web, đọc hay soạn thảo vài email, và có thể mở thêm một bộ phim, nhưng nếu chạy đa nhiệm các tác vụ nặng sẽ nhanh chóng khiến các máy tính bảng này kiệt sức.
Trong khi đó, một số ít các máy tính bảng chạy hệ điều hành Windows (thường thường là được trang bị chip xử lý từ Core i3 trở lên) sẽ được trang bị RAM nhiều hơn, ví dụ như dòng Surface Pro của Microsoft có RAM lên đến 8GB. Và người dùng có thể có được số RAM nhiều như mong muốn, miễn là đủ khả năng về tài chính. Do đó, nếu người dùng nào có nhu cầu sử dụng máy tính bảng để làm thêm công việc hay phải mở nhiều phiên duyệt web nặng, thì việc nâng cấp RAM là đáng để cân nhắc.
Chọn RAM cho máy tính xách tay
Các mẫu máy tính xách tay mới thường được trang bị mức RAM khởi điểm là 2GB (nhất là với các dòng máy giá rẻ và dòng máy tính nền web Chromebook) và có thể lên đến con số 8GB, cá biệt với các dòng máy cực kỳ đắt tiền thì sẽ sở hữu mức RAM 12GB hay 16GB. Các mẫu máy tính khởi điểm của thang bậc RAM sẽ chỉ phù hợp cho việc duyệt web thông thường, email, xem phim, và có thể là chơi một vài game phổ biến nhẹ nhàng.
Với mức RAM 4GB sẽ là con số thấp nhất có thể chấp nhận được trong trường hợp người dùng sử dụng hệ điều hành Windows hay OS X. Và đây cũng là lựa chọn lý tưởng đáp ứng được cả hai tiêu chí hiệu suất làm việc và giá tiền đối với đại đa số người dùng. Trong trường hợp người dùng có thói quen mở hàng tá thẻ duyệt web cùng một lúc, hoặc phải xử lý các tác vụ nặng như biên tập ảnh có độ phân giải cao, thì nên xem xét đến việc tăng RAM lên mức 8GB.
Việc nâng cấp RAM từ 4GB lên 8GB thường thường sẽ khiến người dùng tiêu tốn khoảng chi phí là 100 USD, nhưng có thể sẽ đắt hơn nhiều trong trường hợp người dùng muốn nâng cấp luôn cả vi xử lý mạnh hơn, nhanh hơn hoặc là một bộ nhớ lưu trữ có dung lượng lớn hơn. 12GB RAM là cấu hình lý tưởng cho các máy tính xách tay nhiều uy lực, vốn thường được gọi với cái tên mỹ miều “sự thay thế cơ động cho máy tính để bàn” và dĩ nhiên là các dòng máy này sẽ nằm trong phân khúc đắt đỏ nhất.
Lựa chọn RAM cho máy tính để bàn
Các dòng máy tính để bàn loại nhỏ và tất cả trong một (all-in-one) giá rẻ nhìn chung có nhiều điểm tương đồng với máy tính xách tay hơn là kiểu “tháp” truyền thống, và có thể sẽ chỉ được trang bị RAM ở mức 2GB. Cho nên một lần nữa, người dùng cần lưu ý là họ sẽ cần mức RAM tối thiểu là 4GB trong trường hợp họ chọn mua một chiếc máy tính để bàn truyền thống.
Tuy nhiên, chi phí phải bỏ ra để nâng cấp RAM cho các máy tính để bàn thì lại thường có giá khá rẻ hơn so với RAM dành cho máy tính xách tay hay máy tính bảng, vì vậy cũng là lý do vì sao dễ dàng tìm thấy các máy tính để bàn có nhiều RAM song lại có mức giá thấp khá dễ chịu. Cũng như đối với máy tính xách tay, 8GB RAM là mức RAM chấp nhận được cho một máy tính để bàn có tần suất làm việc vừa phải. Còn khi phải chạy các chương trình nặng hay mở nhiều thẻ duyệt web, chạy thêm các ứng dụng văn phòng v.v. thì người dùng nên cân nhắc nâng cấp RAM lên 12 hoặc 16GB.
Đối với các hệ thống máy tính để bàn đắt đỏ thì việc sở hữu số RAM khủng lên đến 64GB hay hơn cũng không có gì là lạ. Đại đa số người dùng sẽ không thể nào dùng hết một cách hiệu quả nhất đối với số RAM ở mức 16GB dù cho họ có cố gắng thử đi chăng nữa, nhưng các chương trình xử lý đồ họa cao cấp như tạo mẫu 3D hay biên tập phim 4K thì việc nâng cấp RAM sẽ không phí phạm chút nào.
Kết luận
Tóm lại, 2GB sẽ được xem là mức RAM cơ bản tối thiểu nhất, và chỉ phù hợp dành cho các dòng máy tính xách tay và máy tính bảng thuộc phân khúc sơ khởi, chẳng hạn như các máy tính Chromebooks. 4GB là dung lượng RAM tối thiểu có thể áp dụng cho một máy tính chạy hệ điều hành Windows hay OS X, còn mức RAM 8GB sẽ được xem như biết nhìn xa trông rộng, tạm gọi là dư giả chút ít phòng khi cơ nhỡ đụng chuyện. Còn với dung lượng RAM vượt quá con số này thì chỉ dành cho những người dùng thật sự biết họ muốn gì và đang cần gì, hoặc những người dùng thừa tiền và thích nâng cấp RAM đấy, làm gì nhau nào?
Tuy vậy, muốn nâng RAM đến đâu đi nữa thì cũng đừng quên rằng RAM không phải là chip xử lý, vốn đảm trách nhiệm vụ quan trọng là xử lý và làm cho tiến trình xử lý của các phần mềm trở nên nhanh hơn. Dù cho có mua và cài đặt 16GB RAM thì cũng vô nghĩa khi mà nhu cầu chưa bao giờ vượt quá 8GB RAM. Điều quan trọng nhất là người dùng cần phải xác định rõ và cẩn thận nhu cầu của họ để mà chiếc máy tính không gặp phải tình trạng chạy ì ạch mà lại cũng không trả phí để làm "gà".
Nguồn digitaltrends.com
