terabyte
Banned
Song song với ngày ra mắt đang đến gần của Windows 10, hệ điều hành Windows 8 đang trải qua những ngày tháng cuối cùng trong vòng đời của mình. Tại sao một hê điều hành đầy tham vọng cuối cùng lại trở thành dấu ấn thất bại của Microsoft, mời bạn tìm hiểu ngay sau đây:
Mục tiêu tuyệt vời nhưng lại đi trước qua xa so với thời đại
Với sự ra đời của Windows 8, Microsoft hoàn toàn không dấu diếm ý định sẽ đồng bộ hóa trải nghiệm trên tất cả các thiết bị, từ PC cho tới điện thoại. Đây là hướng đi hoàn toàn chính xác và việc một nền tảng hệ điều hành dành cho mọi thiết bị là xu hướng của tương tai, không sớm thì muộn nó cũng sẽ trở thành hiện thực. Là gã khổng lồ trong giới phần mềm, Microsoft đã nhận ra được điều đó và quyết tâm theo đuổi nó với sự ra đời của Windows 8. Windows 8 là một hệ điều hành đầy tham vọng, nó hiện thực hóa mục tiêu đem trải nghiệm của máy tính hoàn chỉnh đến cho người dùng thiết bị di động, biến nhưng thiết bị này từ chỗ chỉ đơn thuần là công cụ giải trí trở thành cỗ máy đa năng cho phép chủ nhân có thể làm mọi việc.
Thế nhưng đó chỉ là trên lý thuyết. 2 năm trước khi mà Windows 8 chính thức trình làng giới công nghệ, thời điểm mà có thể nói tất cả vẫn chưa sẵn sàng đón nhận đó. Phần cứng của máy tính bảng quá yếu để có thể đáp ứng yêu cầu về hiệu năng mà Windows 8 đòi hỏi, ứng dụng đa hệ máy vẫn còn quá sơ khai để thu hút các nhà sản xuất. Tuy nhiên quan trọng nhất là đối với những người tiêu dùng phổ thông, viễn cảnh mà Microsoft vẽ ra với Windows 8 dù rất tuyệt vời những họ đã quá quen thuộc với những thứ đang có hiện tại. Bất kỳ sự thay đổi nào cũng cần có thời gian, nhưng đáng tiếc Microsoft lại thiếu kiên nhẫn và ép người dùng làm quen với rất nhiều thay đổi chỉ trong một thời gian ngắn. Và trong cuộc sống, cưỡng ép sẽ gây ra phản kháng và tất cả sự bực tức của một phần cộng đồng mạng hướng vào Windows 8. Đây chính là nguyên nhân cốt lõi dẫn đến sự thất bại của hệ điều hành đầy tham vọng này.
Đúng hướng nhưng sai đường
Microsoft muốn đồng nhất tất cả các thiết bị trên nền tảng Windows là hướng đi hoàn toàn đúng đắn, nhưng cách mà họ thực hiện với Windows 8 lại là con đường sai lầm. Đứng ở mức độ công bằng mà nói, gã khổng lồ phần mềm không có nhiều sự lựa chọn vào thời điểm cách đây 2 năm. Sự đa dạng về phần cứng của thiết bị cũng như chênh lệch về hiệu năng giữa chúng đã khiến hãng buộc phải tung ra đến 3 phiên bản Windows 8: Windows 8 dành cho máy tính, Windows RT dành cho máy tính bảng và Windows Phone 8 dành cho điện thoại. Dù về cơ bản chúng đều sử dụng nhân Windows giống nhau, đối với người tiêu dùng bình thường thì chúng là 3 hệ điều hành hoàn toàn khác nhau và không có bất kỳ sự liên quan rõ rệt nào. Có lẽ mọi chuyện sẽ khác nếu như Microsoft giữ được lời hứa cho giúp các nhà phát triển phần mềm chuyển đổi ứng dụng của họ dễ dàng trên các nền tảng Windows, thế nhưng thực tế điều này lại không xảy ra. Sự phức tạp trong việc chuyển đổi đã khiến các nhà phát triển ứng dụng bỏ rơi các hệ điều hành di động là Windows RT và Windows Phone 8.
Với mục tiêu hợp nhất trải nghiệm trên tất cả các thiết bị, Microsoft lại vô tình phân mảnh hệ điều hành của mình trong mắt của người tiêu dùng, khiến họ bị rối trong việc lựa chọn. Đặc biệt là sự ra đời của hệ điều hành yểu mệnh RT chính là minh chứng cho sự sai lầm của Microsoft. Được hứa hẹn là sẽ đem trải nghiệm của Windows hoàn chỉnh đến với các máy bảng sử dụng CPU ARM, thế nhưng tất cả những gì người ta nhớ về thiết bị Windows RT, điển hình là Microsoft Surface, là hiệu năng kém cỏi và chẳng có ứng dụng gì đáng chú ý ngoài bộ phần mềm Office tích hợp sẵn. Khi đứng trước sự lựa chọn giữa Windows 8 và Windows RT, đôi lúc chúng ta sẽ tự hỏi rằng liệu Microsoft có thật sự muốn đồng nhất trải nghiệm trên tất cả các thiết bị Windows hay điều mà gã khổng lồ này muốn là tạo ra thêm sự phiền phức khi lựa chọn cho người tiêu dùng. Và vào thời điểm này thì có lẽ không ít chủ nhân của thiết bị Windows RT đang hối hận về sự lựa chọn của mình.
Ép buộc người dùng phải làm quen với giao diện mới được tối ưu hóa cho di động
Để có thể đồng nhất trải nghiệm, dĩ nhiên điểm tiên quyết là phải có một giao diện đồng nhất, tuy nhiên đó chính là điểm mà Windows 8 thiếu sót. Sự thiếu hoàn thiện trong giải pháp khiến Microsoft tung ra Windows 8 với 2 giao diện tồn tại song với nhau và gần như không có bất kỳ một mối liên kết thật sự nào cả. Một là giao diện khối vuông được nhiều người biết đến trước đây với cái tên Metro vốn đã quá quen thuộc của Windows Phone. Giao diện còn lại là màn hình desktop truyền thống.
Vấn đề ở chỗ với đại đa số người dùng Windows sử dụng máy tính và một phần rất nhỏ dùng thiết bị di động, Microsoft đã có quyết định sai lầm khi đặt Metro là giao diện chính. Được thiết kế để tối ưu cho thao tác chạm trên tablet và smartphone, phản ứng của người dùng máy tính vốn quen với chuột và bàn phím là khá tiêu cực. Đó là chưa kể Microsoft buộc chúng ta phải học những thao tác cử chỉ mới, những phím tắt mới trên Windows 8 bằng việc loại bỏ phím Start. So với các thế hệ Windows trước đặt tất cả các công cụ ở trước mắt người dùng, điều này rõ ràng là một bước lùi mặc dù công bằng mà nói thì nó phần nào giúp giao diện của Windows trở nên đơn giản hơn. Sự đột ngột thay đổi của Windows 8 khiến không ít người lâm vào tình trạng dở khóc dở cười, đến mức muốn tắt máy cũng phải mò mẫm vì Windows 8 đã giấu nút tắt máy vào trong Charm Bar, vốn buộc người sử dụng vuốt chuột vào góc phải màn hình thì mới hiện ra.
Windows 8 là câu chuyện “mất cả chì lẫn chài” mà dân gian thường nói đến. Microsoft đánh vào thị trường thiết bị di động vốn được xem là miền đất hứa mà chấp nhận hi sinh trải nghiệm của người dùng máy tính, vốn là những khách hàng trung thành và đông đảo nhất của họ. Kết quả có lẽ đến giờ này thì chắc hẳn ai cũng thấy. Chẳng những gã khổng lồ phần mềm không chiếm được thị trường máy tính bảng và di động, họ thậm chí mất đi một lượng không nhỏ khách hàng về tay những hệ điều hành khác. Điển hình là chỉ một thời gian sau khi ra mắt, hàng loạt các cây bút từ những trang công nghệ uy tín, điển hình là Cnet, chia sẻ về việc Windows 8 đã khiến họ chuyển sang Mac OS X như thế nào.
Đi vào vết xe đổ của kỷ nguyên Windows Mobile
Windows 8 không phải là lần đầu tiên mà Microsoft mắc sai lầm về giao diện khiến người dùng ngoảnh mặt. Cách đây một thập kỷ, gã khổng lồ công nghệ từng là một cái tên khá nổi trên thị trường máy tính bỏ túi với hệ điều hành Windows Mobile. Bằng cách sử dụng bút stylus, hãng cố gắng mô phỏng sự tương tác của chuột trên màn hình cảm ứng của các dòng Pocket PC thời bấy giờ, quen thuộc nhất có lẽ là thương hiệu O2 lừng danh một thời do HTC gia công. Vấn đề ở chỗ nó quá vụng về và không đem lại sự mượt mà trong trải nghiệm, đó là lý do mà sự xuất hiện của Symbian với giao diện thuần túy dành cho điện thoại đã khiến thị phần Windows Mobile giảm đáng kể. iPhone xuất hiện với hệ điều hành iOS được thiết kế thuần cảm ứng đã khiến Microsoft phải xóa sổ hệ điều hành lỗi thời của mình và cho ra đời Windows Phone như ngày nay.
Bài học ở đây chính là việc mô phỏng sự tương tác của một thiết bị này trên một thiết bị hoàn toàn khác biệt thường không đem lại sự thành công. Windows Mobile thất bại là do nó cố gắng mô phỏng hoạt động của con chuột, vốn dành cho PC, lên thiết bị di động. Còn đối với Windows 8, Microsoft tiếp tục đi vào vết xe đổ này khi cố gắn đem trải nghiệm của thiết bị di động lên Windows 8, gián tiếp áp đặt nó lên PC. Dù không ít laptop hiện nay được tích hợp cảm ứng, đại đa số sự lựa chọn hàng đầu vẫn là chuột và bàn phím, lúc này cái giao diện gốc của Window 8 bỗng chốc trở nên kệch cỡm. Sự tồn tại song song giữa giao diện Metro (Live tiles) và desktop là dấu hiệu cho sự thiếu hoàn thiện của giao diện người dùng trên Windows 8, trở yếu tố cốt lõi dẫn đến sự thất bại của hệ điều hành này.
Những vấn đề của giao diện trên Windows 8
Giao diện người dùng chính là điều làm Windows 8 mất điểm nhiều nhất trong mắt những người không thích hệ điều hành này. Giao diện màn hình chính mang phong cách Metro của Windows 8 sử dụng các khối vuông có thể tùy biến theo ứng dụng để đem lại sự sinh động. Về lý thuyết, đây là một luồng gió mới đối với sự trống trãi tẻ nhạt của giao diện desktop truyền thống. Tuy nhiên ngoài những ứng dụng tích hợp sẵn của Microsoft vốn khá cơ bản, không nhiều hãng tận dụng được điều này. Trên thực tế, sau hơn 2 năm ra mắt gần như những phần mềm nổi tiếng như Photoshop, Office hay các trò chơi chỉ đặt trong chiếc ô của mình biểu tượng tĩnh tẻ nhạt. Điều này khiến giao diện metro trở nên xấu xí và những cải tiến của nó trở thành vô nghĩa, nếu không muốn nói là kệch cỡm.
Mặt khác, những khối vuông của Windows 8 được thiết kế với kích thước khá lớn nhằm tối ưu hóa cho thao tác chạm trên màn hình cảm ứng vốn không có độ chính xác cao (ngón tay). Tuy nhiên đối với người dùng máy tính sử dụng chuột, thiết bị giao tiếp vốn có độ chính xác rất cao (con trỏ), thì điều này lại phản tác dụng. Kết hợp với việc các nhà phát triển phần mềm không tận dụng được hết ô của mình, giao diện Windows 8 trở nên xấu xí với quá nhiều diện tích thừa thãi. Chẳng hạn như bạn có thể đặt hàng chục biểu tượng trên cùng một màn hình desktop thì Metro buộc người dùng phải trải chúng trên nhiều trang.
Việc lấy quá nhiều ý tưởng từ giao diện di động, cụ thể là Windows Phone, khiến Microsoft trả cái giá quá đắt. Giao diện của các thiết bị di động bị giới hạn khá nhiều do kích thước màn hình của chúng khá khiêm tốn, vì vậy các nhà phát triển buộc phải giấu bớt một số tính năng để mọi thứ trở nên gọn gàng hơn cũng như cần sự giúp đỡ của những phím bấm chuyên dụng (home, back, search). Chẳng hạn như trên điện thoại thông minh, nếu muốn truy cập vào thanh thông báo thì thường là bạn vuốt từ trên xuống. Microsoft lấy cảm hứng từ những điều này và áp dụng nó vào Windows 8 theo một cách không thể sai lầm hơn được. Đối với người sử dụng desktop, diện tích hiển thị không phải là vấn đề lớn khi chúng ta thường sở hữu màn hình kích thước to hơn gấp nhiều lần so với điện thoại.
Trong các phiên bản trước đó, bạn có thể tìm thấy tất cả những điều mình muốn trong nút Start. Thế nhưng khi ra mắt Windows 8, Microsoft loại bỏ nút start này và giấu tất cả các tính năng hệ thống vào trong Charm Bar, để rồi chỉ để ẩn nó vào trong góc màn hình. Giao diện Metro vốn đã gây rối cho những người sử dụng Windows lâu năm thì màn hình desktop bị thay đổi càng khiến họ không hài lòng. Người dùng buộc phải học các phím tắt và động tác vuốt chuột vào góc phải để kích hoạt Charm Bar. Quá nhiều sự thay đổi không cần thiết, quá nhiều sự phiền phức chỉ để thực hiện những thao tác mà đáng lẽ họ có thể hoàn thành một cách dễ dàng ở những phiên bản trước. Đứng ở góc độ công bằng, những thay đổi này giúp tăng tốc độ thao tác so với những phiên bản trước. Nhưng việc ép người dùng buộc phải làm theo cách mới mà không cho họ quyền lựa chọn nào khác tạo ra sự phản cảm trong ấn tượng ban đầu. Và trong cuộc sống, ấn tượng ban đầu là vô cùng quan trọng. Một khi đã có ác cảm, rất khó để thuyết phục người dùng đến với Windows 8.
Windows 8 dưới một góc nhìn công bằng hơn
Đọc đến đây có lẽ bạn sẽ nghĩ rằng Windows 8 là một hệ điều hành kém và người viết chắc chắn là một anti Windows 8. Tuy nhiên mình khẳng định rằng điều đó không đúng. Ngược lại, Windows 8 là một hệ điều hành tuyệt vời vì nó đang hướng giới công nghệ đi đến một thế giới mới, nơi mà tất cả các thiết bị đều chạy trên một nền tảng duy nhất. Microsoft đã nhận thấy được điều này và đặt nền tảng đầu tiên với Windows 8, và sắp tới là sẽ hoàn thiện nó thông qua Windows 10.
Tuy Windows 8 không thành công như mong đợi và quả thật những khiếm khuyết của nó phần nào che mở đi mất những ưu điểm, đây vẫn có thể xem là một bước phát triển của hệ điều hành. Microsoft một lần nữa cho thấy vì sao họ trở thành gã khổng lồ công nghệ khi sẵn sàng thay đổi, không ngần ngại bỏ đi cái cũ để đổi lấy cái mới. Mặc dù cách thực hiện có phần sai lầm và gượng ép, họ vẫn tin tưởng vào quyết định của mình. Thông qua việc lắng nghe phản hồi của người dùng, Windows 8.1 đã khắc phục được phần nào vấn đề của phiên bản Windows 8 và Windows 10 sắp ra mắt tới đây hứa hẹn sẽ là bước đột phá thật sự đối với hệ điều hành Windows.
Dường như đối với Windows, Microsoft có một chu kỳ nhất định khi mà hệ điều hành thành công và thất bại xen kẽ lẫn nhau. Thất bại ở đây không hẳn là theo chiều hướng tiêu cực, nó đơn giản chỉ là cách mà Microsoft thử nghiệm những ý tưởng mới và sau đó hoàn thiện ở phiên bản tiếp theo. Windows 8 chính là thử nghiệm đó và chúng ta hãy chờ xem, liệu Windows 10 có hoàn thiện được mục tiêu của Microsoft đặt ra hay không.
Chỉnh sửa lần cuối:
